Pubertijd

Puber zijn, wat een leuke tijd is dat. Als ouder zie je je kinderen veranderen in kleine volwassenen en eigen personen, ze hebben opeens overal een mening over en je kunt al hele volwassen gesprekken met ze hebben. Maar het is niet altijd een feest. Zelfstandiger worden kan een gevecht zijn tegen de geldende regels en gebruiken in een gezin en de stemmingswisselingen kunnen je als ouder dol maken. Wat gebeurt er allemaal in een puberlijf qua hormonen en verandering? En wat is goed voor pubers en wat niet? Wil je hier meer over weten? Lees dan verder (info geschreven voor de ouders van pubers)…

Volgens de algemeen geldende definitie is de pubertijd de periode waarin jongeren zich ontwikkelen tot zelfstandige volwassenen. Ze worden niet alleen geslachtsrijp om het even plat te zeggen, maar ook mentaal volwassen. Vaak valt de pubertijd tussen het 10e en 18e levensjaar, maar dit verschilt echt per kind. Vaak zijn meisjes eerder dan jongens en ontwikkelen zich sneller. De meeste veranderingen vinden plaats in het hormoonsysteem en de hersenen. Die verandering kost heel veel energie en kan verwarrend zijn. Hoe erg een kind gaat puberen is ook weer helemaal afhankelijk van het kind. Soms merk je als ouder weinig van de pubertijd en soms krijg je er grijze haren van met alles daar tussenin. Door hun groei worden ze vaak stuntelig en onhandig. Maken sneller onbedoeld dingen kapot en struikelen vaker. Ze zijn zich vaak onvoldoende bewust van hun toegenomen kracht. Ook zijn ze ontzettend vergeetachtig als iets ze niet interesseert. Ze vergeten dus ook iets waar ze al 10x op gewezen zijn. En hun kamers? Vaak een grote bende. Aan jou de keus of je je hier druk om maakt.

Iedereen kent vanuit de biologie lessen wel de fysieke veranderingen. O.a. lichaamsbeharing, stemverandering bij jongens, groeispurt, menstruatie en eerste zaadlozing, bredere lichaamsbouw, borstgroei, meer spiermassa, zweetlucht etc. Hersenen zijn pas rond het 23e jaar uitgegroeid. Het alcoholverbod tot minimaal 18 jaar is dus zo gek nog niet, gezien de invloed van (overmatige) alcohol op de hersenen en zou misschien zelfs wel tot nog ouder moeten zijn. Er is veel verandering in de prefrontale cortex, welke verantwoordelijk is voor bijvoorbeeld het reguleren van emoties, concentratie, kunnen plannen en dingen overzien (o.a. consequenties van daden). Daar komen de wisselende stemmingen vandaan, het slecht plannen van school-/ leertaken, van de hak op de tak springen en vooral veel vanuit jezelf benaderen zonder door te denken over de gevolgen voor anderen. Pubers hebben vaak nog onvoldoende zelfkennis, dus het ligt bijna nooit aan hen. Anderen (ouders, leraren) doen moeilijk of vervelend. Ze kunnen ook ongemerkt anderen kwetsen met opmerkingen of gedrag. Of het ligt altijd aan hen en ze vinden zichzelf dom, lelijk enzovoort. Niet goed genoeg. Er is bij pubers weinig grijs gebied en veel zwart/wit, “altijd/ nooit” in plaats van “soms”. Ze hebben van nature een drang om tegen gezag in te gaan en hebben over alles een mening en oordeel. Dat hoort bij het proces van loskomen. Maar pubers hebben ook vaak last van onzekerheid en zijn daardoor kwetsbaar. Ze kunnen opeens tegen je aankruipen, aandacht vragen en zich een klein kind voelen. Het blijft dus belangrijk er voor ze te zijn als ze bijvoorbeeld uit school komen, zodat ze alle gevoelens en emoties bij je kwijt kunnen als ze willen. Zodra een puber spontaan met je begint te praten over de dag of andere zaken, laat dan alles uit je handen vallen en luister, voor ze zich weer terugtrekken in hun holletje (kamer) en geen zin meer hebben in een gesprek.

Natuurgeneeskundig gezien speelt de lever een belangrijke rol tijdens de pubertijd. Vragen als “wat wil ik met mijn leven, welke richting”, zijn vragen die gekoppeld zijn aan de lever. Als deze belast is en niet meer optimaal werkt, dan kan dat de boosheid en het tegendraads zijn triggeren, en de behoefte aanwakkeren aan vet en suiker of pepmiddelen zoals koffie of energy drankjes. Ook klachten rondom beginnende menstruatie die heftiger zijn dan te verwachten valt kunnen een teken zijn van een belaste lever. Via kruidentherapie kan de lever versterkt worden. Maar het is ook belangrijk om pubers uit hun hoofd te halen en in hun lijf te krijgen door bijvoorbeeld een warme douche of bad, (voet)massage, sporten, koken, tekenen of iets anders creatiefs wat ze leuk vinden.

Pubers zitten veel in hun hoofd. Ook als ze willen ontspannen. Vandaar de behoefte aan mobieltjes, gamen, tv-kijken etc. Ze doen vaak meerdere dingen tegelijk (muziek luisteren, huiswerk maken en telefoon checken). Ze zien niet dat dat ook extra prikkels en onrust kan geven. Pubers hebben een enorme behoefte aan privacy, dus zit ze niet teveel op hun huid. Ook zijn ze vaker moe door alle energie die het groeien en ontwikkelen kost. Ze gaan ineens uitslapen en meer hangen op de bank of in hun kamer. Veel pubers hebben slaaptekort doordat ze later naar bed willen omdat ze later moe worden dan jongere kinderen, maar wel weer vroeg op moeten om naar school te gaan. Het officiële advies in periode van groei/ pubertijd is 9 a 10 uur slaap per nacht, maar komt jouw puber hieraan toe? Ook bij ons zijn bedtijden altijd een punt van discussie. Iedereen mag altijd later naar bed dan mijn kinderen volgens hen. Maar ik ben de pineut als ouder als ze slaap tekort komen en niet te genieten zijn. Ik ben dus nog vrij strikt in de bedtijden, maar dat is persoonlijk.

De invloed van vrienden wordt groter tijdens de pubertijd en vriendschap hechter. Ze zijn aan het loskomen van hun ouders en willen vaker zelf beslissingen nemen. Ze gaan grenzen opzoeken, vertellen niet alles meer (of bijna niets meer), experimenteren met stijl en andere dingen en zoeken een eigen identiteit los van de familietradities, gewoontes en regels. Ze willen niet meer mee naar verjaardagen of knuffelen in het openbaar en zullen standaard te laat thuis komen. Dat kan flink gaan botsen tussen ouder en kind. Pubers snappen er vaak niets van als ouders zich zorgen maken. Pubers zoeken ook regelmatig een rolmodel of trendsetter. De invloed van bijvoorbeeld vloggers kan best groot zijn. Check dus waar ze naar kijken en wie ze volgen. Maar blijf ook kijken met welke vrienden ze omgaan en leer die kennen. Regelmatig heb je daarvoor voldoende lekker (gezond) eten nodig in huis om ze te lokken. Dat klinkt gek, maar mijn dochter spreekt bijvoorbeeld vaker af bij haar vriendin omdat ze daar een kast vol chips hebben wat blijkbaar onbeperkt gepakt mag worden. En heel eerlijk.. Ik ging vroeger liever naar mijn vriendin omdat we daar de droppot mochten leeg eten en milkshakes mochten maken. Ik ben het als ouder echt niet eens met altijd dat ongezonde snoepen en zou ze graag gezonder willen laten eten, maar dat gevecht win je niet met pubers. Ik laat het dan ook nu maar los en knijp een oogje toe als ze chips willen overdag. Ik wil die vrienden ook wel eens bij mij thuis hebben om ze van een afstand te leren kennen. Ik hoop ze inmiddels voldoende geleerd te hebben over gezonde voeding dat ze het later als ze willen zelf op kunnen pakken en ze eten wel met de gezonde pot mee.

Seksualiteit wordt uiteindelijk ook ontdekt. Uit onderzoek blijkt dat 40% van de pubers al seks gehad heeft in de 3e klas van de middelbare school en 60% in de vijfde klas. Praat hierover met je puber ook al weten ze al genoeg over seksuele voorlichting en SOA’s,

Als ouder is het belangrijk te begrijpen waarom jouw puber reageert zoals deze reageert. Het hier bovenstaande kan daar wat inzicht in geven. Moedig ze aan om onafhankelijker en zelfstandiger te worden, initiatief te nemen en fouten te maken. Als ouder wil je ze behoeden voor elke valpartij en teleurstelling, maar ze hebben eigen ervaring nodig om een eigen identiteit te ontwikkelen. Laat soms dus maar dingen gebeuren (uiteraard zonder echt gevaar), ook als je al ziet aankomen dat dat niet de juiste beslissing is. Praat zo open mogelijk met ze zonder teveel oordeel en advies. Want iets regelrecht afkeuren werkt vaak averechts als een puber zijn/ haar gelijk wil gaan bewijzen. Vraag aan ze “waarom” ze bepaalde dingen doen. De beste gesprekken heb je als het spontaan gebeurt. Bijvoorbeeld in een auto als je naast elkaar zit, tijdens een wandeling of samen een game spelen. Laat ze weten hoe blij je met ze bent en hoeveel je van ze houdt. Dat hebben ze echt nog steeds nodig. Maar grenzen stellen blijft ook belangrijk. Je kan best afspraken met ze maken en hen hieraan houden. Ook daar leren ze van. Misschien kunnen ze zelf meer meedenken over een redelijke afspraak en gaan onderhandelen. Persoonlijk vind ik hun onderhandeltactiek en argumenten het leukste wat er is. Het dwingt mij ook tot nadenken over de redelijkheid van een regel of afspraak en ik kan verwonderd luisteren naar wat ze allemaal verzinnen om hun zin te krijgen. Soms is een politicus er niets bij.

Ze hebben een vangnet nodig om op terug te vallen en zich veilig te voelen. Ze overzien nog niet alles en voelen minder gevaar. Denk maar aan jezelf toen je puber was. Ik was niet snel bang. Ze kunnen vanuit emotie en gierende hormonen vreselijke dingen roepen zoals “ik haat je”. Maar dat menen ze eigenlijk nooit in een normaal gezinsleven en ze kunnen zich hier wel degelijk rot over voelen zonder dit te zeggen tegen je. Een puber kan echt niet zonder je, dus hoe kwetsend ook, weet dat ze dat vanuit emotie en zonder nadenken roepen en het niet echt menen. Behoed jezelf dus voor schreeuwende ruzies, maar zeg gerust dat je later een gesprek aangaat als je puber weer is afgekoeld. Succes met jouw koorddans tussen begeleiding en loslaten.

10/01/2019