Vitamine B12
Zoals vorige maand aangegeven, wil ik in de komende nieuwsbrieven steeds iets vertellen over de werking van diverse vitamines en mineralen. Deze maand staat de vitamine B12 op het programma. Wil je hier meer over weten? Lees dan verder…
De wateroplosbare vitamine B12 is belangrijk voor de vorming van rode bloedcellen en DNA. Daarnaast spelen ze een rol bij een goede werking van het zenuwstelsel, het immuunsysteem, de vetstofwisseling en verlaagt het samen met foliumzuur (B11) en B6 het risico op hart- en vaatziekte. Deze vitamine is qua voeding terug te vinden in vlees, (vette) vis, eieren en melkproducten. Vegetariërs en veganisten moeten dus alert zijn op eventuele tekorten hieraan en vaak een suppletie slikken om voldoende B12 binnen te krijgen. Voor een goede opname van B12 heb je de ‘intrinsic factor (IF)’ nodig die in de maag aangemaakt wordt. De cellen die de IF aanmaken in de maag zitten in het slijmvlies van de maag. Dezelfde cellen maken ook het zoutzuur/ maagzuur aan in de maag. Zonder IF of met te weinig IF kan het lichaam véél minder B12 opnemen en kunnen er tekorten ontstaan. Een deel B12 wordt in de rest van de spijsvertering opgenomen zonder IF, maar dit is slechts een klein deel van wat er dagelijks nodig is. Een tekort aan maagzuur, chronische slijmvlies ontsteking, of het gebruik van maagzuur remmers kan ook een tekort veroorzaken. Mensen met problemen aan het maagslijmvlies of met maagzuur kunnen hier ook mee te maken krijgen. Ook problemen aan de dunne darm, waar B12 grotendeels wordt opgenomen kunnen opname van B12 moeilijk maken, net als andere problemen met de spijsvertering. Bijvoorbeeld bij de ziekte van Crohn, lekkende darm of colitis ulcerosa. Veelvuldig gebruik van alcohol of bepaalde medicatie (zoals voor diabetes type 2 en de pil) kan ook leiden tot een B12 tekort, omdat het lichaam door die stoffen getriggerd wordt meer B12 uit te scheiden dan noodzakelijk is via de nieren of het lichaam aangezet wordt de B12 tegen te werken. Er wordt door onderzoekers aangegeven dat in Nederland zo’n 10% van de mensen een tekort hebben en dit zelf niet altijd weten (20% van alle 60+ers).
Er ontstaat niet zomaar een tekort. Het lichaam heeft een voorraad B12 die jaren mee kan, dus een tekort is vaak een proces wat al langer aan de gang is en daarom ook niet snel weer aangevuld. Klachten die kunnen ontstaan door een B12 tekort zijn divers en worden lang niet altijd als zodanig opgemerkt. Een B12 tekort kan sluipend zijn en al jaren aan de gang, voordat er duidelijke klachten ontwikkeld worden. Vanwege de ‘vaagheid’ van deze klachten en overeenkomsten met andere ziektebeelden wordt een diagnose vaak gemist. Enkele symptomen die op kunnen treden zijn neurologisch (tintelingen, zenuwpijn, spierzwakte, geheugen of concentratie problemen), psychisch (depressie, stemmingswisselingen, verwardheid, je wazig voelen/ wattenhoofd) of overige klachten zoals spierpijn, haaruitval, vermoeidheid, duizeligheid, onvruchtbaarheid, darmklachten, hoofdpijn, oorsuizen etc. Dit is slechts een kleine opsomming van mogelijke klachten bij een B12 tekort. Op internet zijn er lijsten met mogelijke symptomen van een tekort terug te vinden.
Wil je testen of er sprake kan zijn van een tekort, dan kan je bij je huisarts je bloed laten testen op het B12 niveau. Het probleem daarbij is wel dat de grens die algemeen gehanteerd wordt voor aanwezig B12 in het bloed vrij laag ligt en mensen dus regelmatig weer weggestuurd worden, terwijl er toch sprake is van een tekort. Er wordt vaak een grens gehanteerd van 140-600 pmol/L, maar later is gebleken in de praktijk (ruim 4000 casussen), dat er toch minimaal 300 of meer pmol/L aanwezig moet zijn. Laat dus bij een bloedonderzoek deze grens aangehouden worden of vraag naar de waardes. En dit is een gemiddelde grens. Iedereen is weer anders en reageert anders. Daarnaast is niet alleen B12 in het bloed belangrijk, maar ook B12 op celniveau en dat wordt niet gemeten in een bloedonderzoek. Dat is niet te meten. Bloedonderzoek geeft dus een indicatie, maar is niet alles zeggend.
Als je een suppletie B12 krijgt, let dan ook op het soort B12. Vaak wordt cyanocobalamine en/of hydroxocobalamine gegeven of in pillen gestopt. Dit is echter een inactieve vorm die je in je lichaam moet omzetten naar een actieve vorm van B12. Mensen die al lang klachten hebben en verzwakt zijn, zijn hier niet altijd meer toe in staat. Beter is het om de al actieve vorm methylcobalamine en adenosylcobalamine te nemen in combinatie met B11 (foliumzuur). Een arts die hier veel onderzoek naar gedaan heeft en veel mensen heeft behandeld met een B12 tekort, geeft aan dat het toedienen van B12 via een injectie niet perse nodig is. Een goede kwaliteit zuigtablet in de mond of een spray werkte net zo goed. Slechts bij 0,5% van de onderzochte mensen werkte een injectie beter. Om een tekort aan te vullen, zal je 2-3 maanden dagelijks een grote hoeveelheid B12 in moeten nemen (1000 mgr). Daarna blijven onderhouden in een veel lagere frequentie. Bij ernstige klachten en tekorten kan het wel een jaar duren voordat een tekort is aangevuld. Soms is er helaas al sprake van onherstelbare schade.
03/01/2019